İstanbul Optisyen-Gözlükçüler Odası » Mesleğimizin Geleceği İçin Daima Birlikte...

Göz Sağlığı ve Optisyenlik: Türkiye'de Gözleme Dayalı Bakımın Geleceği

İstanbul Optisyen-Gözlükçüler Odası (İOGO) olarak, mesleğimizin 2025 ve sonrasında nasıl şekilleneceğini konuşmak artık bir lüks değil, zorunluluk. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2023 verilerine göre ülkemizde 15 yaş üstü bireylerin %49,3'ü miyop, %28,4'ü hipermetrop, %17,2'si ise astigmat. Bu üç kırma kusuru birden yaşayanların oranı %23,7. Rakamlar, optisyenlik hizmetlerinin sadece "gözlük satmak" olmadığını, halk sağlığı için kritik bir görev üstlendiğimizi net biçimde ortaya koyuyor.

1. Eczacı-Optisyen İş Birliği: Türkiye'de 38.000'den fazla eczane, aynı anda birer optik ürün satış noktası. Ancak bu noktalarda optisyen bulundurma zorunluluğu yok. İOGO'nun 2024 başında yaptığı denetimlerde, İstanbul'daki 2.100 eczanenin yalnızca %11'inde kayıtlı optisyen çalışıyor. Eczacıyla optisyenin birlikte çalıştığı noktalarda, temel göz taramaları sonrası uygun gözlük seçiminde hasta memnuniyeti %34 artıyor. Çözüm: Eczacı odalarıyla ortak eğitim protokolü. İOGO, 2025 yılı sonuna kadar 500 eczanede "göz sağlığı köşesi" kurmayı hedefliyor.

2. Online Reçete ve Serbest Gözlükçülük: Sağlık Bakanlığı'nın e-Reçete sistemine optik ürünlerin entegrasyonu 2023'te başladı. Ancak sistemde optisyenin rolü hâlâ tanımlı değil. İOGO'nun önerisi: Reçete yazan oftalmoloğun yanında "optisyen tercihi" alanı. Böylece hasta, reçetesini aldıktan sonra optisyenin bulunduğu birimlere yönlendirilecek. 2024 pilot uygulamasında İstanbul'da 300 optisyen mağazasına giden hastaların %41'i sistemi "güvenli" bulduğunu belirtti.

3. Meslek Liseleri ve Yetişmiş İş Gücü: Türkiye'de 2023-2024 eğitim döneminde optisyenlik bölümüne kayıt yaptıran öğrenci sayısı 1.450. Ancak mezun olduktan sonra sektörde kalanların oranı %38. En büyük sıkıntı: staj süreci. İOGO, 2025'ten itibaren stajyer optisyenlere aylık 4.500 TL burs verilmesini, karşılığında iki yıl İstanbul'da görev yapma taahhüdü alınmasını öneriyor. Proje kapsamında 200 stajyer optisyene destek sağlanacak.

4. Kapsayıcı Gözlük Tasarımı: Türkiye'de 0-6 yaş grubu 5,3 milyon çocuktan 600 bini ciddi göz bozukluğu riski taşıyor. Ancak çocuk çerçevelerinin %70'i ithal. Yerli üretim için İOGO, İSO (İstanbul Sanayi Odası) ile ortak "Tasarım Atölyesi" kurdu. 2024'te 5 prototip çerçeve, TSE güvenlik testlerinden geçti. Hedef: 2025'te piyasaya %40 daha ucuz, %30 daha hafif ve tamamı geri dönüştürülebilir 50.000 çocuk çerçevesi sürmek.

5. Dijital Göz Yorgunluğu ve Mavi Işık Filtreleri: Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2023 ekran süresi raporu: 15-24 yaş grubu günde ortalama 8,2 saat ekran başında. Optisyenler olarak en çok sorulan soru: "Mavi ışık filtresi gerçekten işe yarıyor mu?" İOGO, İstanbul Üniversitesi Göz Sağlığı ABD ile yaptığı klinik çalışmada, %30 oranında mavi ışık filtresi içeren camların dijital göz yorgunluğu skorunu 2 haftada %18 azalttığını gösterdi. Ancak etki bireyden bireye değişiyor. Optisyenin rolü: kişiye özel ekran süresi analizi ve filtre derecesi önerisi.

6. Geri Dönüşüm ve Sürdürülebilirlik: Türkiye'de yılda 2,8 milyon adet gözlük çerçevesi satılıyor. Bunun %12'si plastik atık olarak çöpe gidiyor. İOGO, 2024'te "Gözlüğünü Geri Getir" kampanyası başlattı. 5 eski çerçeve getirene %20 indirim kuponu uygulandı. Kampanya kapsamında 40.000 çerçeve toplandı, geri dönüştürüldü. Hedef: 2025'te bu oranı %25'e çıkarmak.

7. Kırsalda Optisyenlik: Türkiye'de 81 ilde 964 ilçe var. Bunların 312'sinde optisyen yok. İOGO, 2024'te "Mobil Optisyenlik Aracı" projesini başlattı. 6 ayda 120 köy gezildi, 3.200 kişiye ücretsiz görme testi yapıldı. Proje, Sağlık Bakanlığı'nın "aile hekimliği" sistemiyle entegre edildi. 2025 hedefi: 500 köy ve 15.000 bireye ulaşmak.

Sonuç: Türkiye'de optisyenlik mesleği, sadece bir perakende faaliyeti değil; halk sağlığı, sürdürülebilirlik, dijital dönüşüm ve yerli üretim gibi alanlarda kilit rol üstlenecek. İOGO olarak vizyonumuz: 2025'e kadar her İstanbullu vatandaşın 15 dakikalık yürüme mesafesinde bir optisyene ulaşabilmesi. Bu hedefe ulaşmak için eczacı, oftalmolog, üniversite, sanayi ve sivil toplum iş birliğini artırmak zorundayız.